22 Eylül 2023 - Cuma
Gembos yolu açılırsa...
Bilindiği gibi tarihi süreçte Beyşehir kent ve kırsalında yer alan çay ve dereler üzerinde geçişi sağlayan çeşitli köprüler bulunmaktaydı.
Yazar - Prof. Dr. Hüseyin MUŞMAL
Okuma Süresi: 6 dk.
Prof. Dr. Hüseyin MUŞMAL
-
Bunlardan biri de Beyşehir Çayı’nın gölden çıkış yaptığı noktada bulunan şehir köprüsüydü. 1908-1914 yıllarında Konya Ovası’nın sulanması amacıyla Beyşehir Gölü’nün Konya Ovası’na akıtılması projesi kapsamında, eski köprü yıkılarak yerine Beyşehir Regülâtörü (Taş Köprü) inşa edilmiştir. Bugün Konya Ovası Sulaması’nın en güzel sanat yapısı olan Beyşehir Regülâtörü kesme taştan yapılmış olup, 42 m uzunluğunda 6,35 m genişliğindedir. 15 göz ve 14 kargir ayaktan oluşmakta, ayakların üzerinde kemerler ve gözlerde hareketli kapaklar bulunmaktadır. Bu enfes regülâtör taş mimarisi, özellikle kapakları tabliye, selyaran ve topuklarıyla kemer dizisinin suya düşen gölgesi, ay ışığındaki ve gün batımındaki görüntüsüyle Beyşehir’in vazgeçilmez tarihî ve simgesel yapılarından biri haline gelmiştir.
Köprü, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun 12.07.1980 gün ve A-2280 sayılı kararı ile korunması gerekli kültür varlığı olarak tescillenmiş ve yeni köprünün yapımı ile araç trafiğine kapatılmıştır. Fakat ne yazık ki, söz konusu yeni köprü, suya düşen yansıması, ay ışığında ve gün batımındaki görüntüsüyle dillere destan olan Taş Köprü’nün manzarasını gölgelemiştir. Başta fotoğraf sanatçıları olmak üzere çevreye duyarlı kent sakinleri bu duruma üzülmüş olsalar da taş köprünün gittikçe artan araç trafiğini kaldıramayacak duruma geldiğinin de farkındaydılar. Şükür ki; köprü üzerinde ve şehir içinde trafiğin arttığı bu dönemlerde, Roma döneminden beri Konya’yı Antalya’ya bağlayan Tarihi Gembos Yolu yeniden hizmete alınmadan önce, Beyşehir çevre yolunun kullanıma açılmış olması hem şehir hem de köprü trafiğini yeni ve büyük bir yükten kurtarmış oldu.
Şüphesiz, hem muhteşem doğal güzellikler eşliğinde yapılacak enfes bir seyahate imkân veren hem de diğerlerinden çok daha kısa sürdüğü için ülke ekonomisine katkı sağlayacak olan Gembos Yolu adıyla meşhur, Beyşehir üzerinden Ankara-Konya ve Antalya bağlantısının bir an önce tamamlanması bölgemiz açısından hayati bir önem taşımaktadır. Üstelik yeni, aslında oldukça kadim, olan bu yolun açılmasıyla hem güzergâh üzerinde hem de şehir merkezinde pansiyon motel, hatta 4 veya 5 yıldızlı otellerin yapılmasının yanı sıra bu alandaki müteşebbislerin yeni yatırımlar için cesaretlenmeleri de mümkün olacaktır. Böylece zaman içerisinde atılacak olan stratejik adımlarla Beyşehir Kenti ülkemizin önemli bir kongre merkezi haline dahi dönüşebilecektir. Bir şehir tarihçisi olarak bu alanın uzmanı değilsem de Ankara-Konya-Antalya trafiğinin getireceği yoğunluk nedeniyle oluşacak olan yeni talepler doğrultusunda ilgili yatırımcıların yeni arz alanlarını oluşturmak için hazırlıklı olmaları gerektiği, memleketine duyarlı her vatandaş tarafından rahatlıkla öngörülebilir.
Bununla birlikte, orta vadede başkaca sorunlar ve ihtiyaçlar dile getirilebilirse de kısa vadede Gembos yolunun hizmete açılmasına pek çok açıdan hazır olduğumuz da söylenemez.
Bu kadim yolun açılmasıyla çevre yolu kullanılsa dahi, büyük araçların geçişinde sorunlar ortaya çıkabileceği, şehri gezmek isteyen insanların kent içinden geçmeleri halinde özellikle “Köprübaşından-Öğretmenevi” kavşağına kadar olan bölümde yol genişletme, araç otoparkı ve kaldırım gibi yeni bazı düzenlemeler yapılmasına ihtiyaç bulunduğu halk arasında konuşulmaktadır.
Şehrin sakinleri son zamanlarda Tarihi Taş Köprü’nün önünün açılması, Beyşehir’in iki yakasını bir araya getirecek yeni projeler üretilmesi, alternatif yol ve bağlantılar oluşturulması gerektiğini paylaşır oldular. Şehrin içinde bulunduğu trafik ve park sorunu da düşünüldüğünde çok vakit kaybetmeden harekete geçilmesi gerektiği, bu noktada alanın uzmanları, kanaat önderleri, muhtarlar, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve akademisyenler başta olmak üzere Beyşehir sevdalılarına önemli görevler düştüğü dile getirilmektedir. Bu nedenle yeni dönemde Beyşehir’in imarı ve geleceğinin planlanmasında rol alacak olan iradenin şehrin kanaat önderleri ile işbirliğini ve istişareyi sürdürmesinde büyük faydalar olacağı düşünülmektedir.
Konunun ilgili ve yetkililerinin bu sorunların farkında olduğu, bu alanda çeşitli projeler geliştirdikleri ve bazı tedbirler almayı düşündüklerine şüphe bulunmuyor. Bu şehrin evlatları da ilgili ve yetkililerin geliştirdikleri somut projelerin ve ortaya koyacakları isabetli çözüm önerilerinin daima destekçisi ve takipçisi olacaklardır. Bu vesile ile bir kez daha söylemek isterim ki Gembos Yolu Projesi’nin doğmasında ve hayata geçirilmesinde bildiğimiz, bilmediğimiz her kimin emeği varsa Allah onlardan razı olsun. Allah devletimize ve milletimize zeval vermesin.
Yararlanılan Bazı Kaynaklar
Hüseyin Muşmal, (2015), “Beyşehir Regülâtörü (Taş Köprü)”, Journal Of History School, 8 (XXI), s. 357-373.
Hüseyin Muşmal, (2015), “Konya Ovası Sulama Projesi Fikrinin Ortaya Çıkışı ve Projeyle İlgili İlk Çalışmalar”, Journal of Academic Social Science Studies, 3/33, s. 11-28.
Yorumlar (0)
Tüm Yazıları
